Probiyotikler bağırsak sağlığınızı iyileştirmekten daha fazlasını yapabilir. Dolaylı olarak beyninizi de geliştirebilirler.
Araştırmalar, bağırsak ve beynin birbirine bağlı olduğunu, bağırsak-beyin ekseni adı verilen bir ortaklık olduğunu gösteriyor.
İkisi enterik sinir sistemi (sindirim sistemindeki sinir sistemi) ve beyin de dahil olmak üzere merkezi sinir sistemi arasındaki biyokimyasal sinyalleşme yoluyla birbirine bağlıdır. Beyin ve bağırsağın birincil bilgi bağlantısı, vücuttaki en uzun sinir olan vagus siniridir.
Bağırsak, “ikinci beyin” olarak adlandırılmıştır çünkü beynin yaptığıyla aynı nörotransmitterlerin çoğunu üretir; serotonin, dopamin ve gama-aminobütirik asit gibi, hepsi de ruh halini düzenlemede çok önemli bir rol oynar. Aslında, serotoninin %90’ının sindirim sisteminde yapıldığı tahmin edilmektedir.
Bağırsakları etkileyen şey genellikle beyni etkiler ve bunun tersi de geçerlidir. Beyniniz bir sorun algıladığında -savaş ya da kaç tepkisi- bağırsağa uyarı sinyalleri gönderir; bu nedenle stresli olaylar, sinirlilik veya mide rahatsızlığı gibi sindirim sorunlarına neden olabilir; irritabl bağırsak sendromu, Crohn hastalığı veya kronik kabızlık gibi mide-bağırsak sorunlarına neden olabilir. kaygı veya depresyon nöbetlerine neden olabilir
Bağırsak mikropları, yemek yedikten yaklaşık 20 dakika sonra iştahı bastırabilen proteinler üretir; bu, insanların genellikle tok hissetmeye başlaması için geçen süre kadardır.
Probiyotikler bağırsak-beyin eksenine nasıl oturur? İlk araştırmalar, probiyotiklerin ruh halini ve bilişsel işlevi artırmaya ve stres ve kaygıyı azaltmaya yardımcı olabileceğini bulmuştur. Örneğin, Frontiers in Aging Neuroscience’da 2016 yılında yapılan bir araştırma, 12 hafta boyunca dört probiyotik bakteri türünden yapılmış süt içen Alzheimer hastalarının, normal süt içenlere göre bilişsel bozukluğu ölçen bir testte daha iyi puanlar aldığını buldu.
Probiyotiklerin bağırsak-beyin ekseninde oynadığı kesin rolü belirlemek için henüz çok erken. Araştırmalar devam etse de, probiyotiklerin sadece daha sağlıklı bir bağırsağı değil, aynı zamanda daha sağlıklı bir beyni de desteklediği görülüyor.
Dr. İhsan Soytemiz
Türkiye Biyologlar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı